Các Yếu Tố Hợp Thành Tư Liệu Sản Xuất Là Gì, tổng giá trị Cốt Lõi Của Chủ Nghĩa Mác

(PL)- “Công hữu thế nào để gắn kết được lợi ích người lao động với lợi ích chung thì về lý luận và thực tiễn còn cần thống kê. Còn công hữu để cha chung không ai khóc thì thất bại”.Bạn đang xem: Tư liệu sản xuất là gì

Những lời tâm huyết của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Võ Hồng Phúc phát biểu tại Đại hội XI hôm trước, đến ngày 14-1 đã có những ý kiến tranh luận lại. Dưới sự điều hành lần lượt của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, các đại biểu gồm cả giới học thuật, nhà kinh tế thực tiễn và cả đại diện cho những tập đoàn, tổng công ty nhà nước đã thẳng thắn nêu quan điểm của mình.

Công hữu là đặc trưng của XHCN

Đại biểu Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Học viện Chính trị Hành chính Quốc gia, dùng những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, khẳng định Cương lĩnh 2011 phải giữ nguyên ý của Cương lĩnh 1991. Như thế, đặc trưng kinh tế của xã hội XHCN là “có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về các tư liệu sản xuất chủ yếu”. Dự thảo Cương lĩnh 2011 gửi tới đại hội theo hướng này.

Ông Nghĩa nói: “Công hữu tư liệu sản xuất là đặc trưng của CNXH. Có người lo ngại không thu hút được đầu tư nhưng thực tế từ Cương lĩnh 1991 đến nay đã hơn 20 năm, bằng chính sách pháp luật hợp lý, chúng ta vẫn thu hút được đầu tư tư nhân, đầu tư nước ngoài. Có ai bỏ đi đâu!”.

Còn thể hiện lại như văn kiện Đại hội X, thay “công hữu…” bằng “quan hệ sản xuất tiên tiến, phù hợp” (như quan điểm của Bộ trưởng Võ Hồng Phúc) thì theo ông Nghĩa là “rất trừu tượng”, là “như không nói gì”.

Ông Nguyễn Tấn Dũng, ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ điều khiển phiên thảo luận tại đại hội. Ảnh: TTXVN

mặc khác, người đứng đầu cơ quan thống kê lý luận của Đảng cũng lưu ý: “Công hữu là vấn đề lớn, cần tiếp tục thống kê. Công hữu thế nào để gắn kết được lợi ích người lao động với lợi ích chung, tạo động lực cho họ thì về lý luận và thực tiễn còn cần thống kê. Còn công hữu để cha chung không ai khóc thì thất bại!”.

Ông hy vọng khả năng tìm ra những cách thức mới của công hữu, nằm ngoài hai loại sở hữu nhà nước và sở hữu tập thể, hiệu quả hơn, XHCN hơn.

Đến từ Đảng bộ khối công ty trung ương, đại biểu Võ Đức Huy, đại diện cho các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, cũng đăng ký để được nêu quan điểm của mình. “Tôi đã gặp đồng chí Võ Hồng Phúc, nói sẽ tranh luận. Nhưng giờ có ý kiến của GS Lê Hữu Nghĩa, lý luận rất sắc sảo rồi, tôi hoàn toàn ủng hộ”.

Xem thêm: Vì Sao Vùng Núi Nghèo Chưa Thực Sự Bền Vững? Vì Sao Giảm Nghèo Chưa Thực Sự Bền Vững

Không tranh luận gì thêm, ông Huy phản bác lại những “phê bình” của xã hội và công chúng với các tập đoàn, tổng công ty nhà nước. Nhấn mạnh vai trò của những “anh cả đỏ” trong giai đoạn điều kiện 2008, ông nói nếu không có những “công cụ”, “quả đấm” ấy thì làm sao chống đỡ được suy thoái, kiềm chế được lạm phát. “Dường như ta chưa đánh giá đúng vai trò của tập đoàn. Ngay vụ Vinashin, ta xử sự không theo nguyên tắc kinh tế, mà theo dư luận bên ngoài, làm nóng vấn đề, để rồi TKV vừa rồi kêu gọi trái phiếu nước ngoài không được” và nhấn mạnh “nếu không được chăm sóc, đầu tư chu đáo, tập đoàn sẽ không đảm đương được vai trò hoạch định XHCN cho nền kinh tế thị trường”. Mở rộng thêm vấn đề, cựu bí thư Đảng ủy khối công ty trung ương cho rằng dự thảo báo cáo kiểm điểm của Trung ương khóa X quá khắt khe với khu vực này. “Báo cáo nói xử lý sai phạm sau thanh, kiểm tra, điều tra ở một vài tập đoàn, tổng công ty… chưa kịp thời. Nhưng nhiều lĩnh vực khác cũng vậy, đâu chỉ DNNN?”.

“Chưa rõ thì chưa nên đưa vào văn kiện”

TS Trần Du Lịch lần đầu tiên dự đại hội Đảng, cảm nhận được không khí dân chủ, cởi mở, với gợi ý tranh luận của chủ tọa cũng mạnh dạn đăng ký phát biểu. Đứng trên bục tự tin, ông Lịch là người thứ tư tranh luận về nội dung này.

Theo ông Lịch, việc xây dựng CNXH phải gắn liền với chế độ công hữu về tư liệu sản xuất, đó là nguyên lý của chủ nghĩa Mác. Nhưng thực tế, “Nền kinh tế mà dựa vào chế độ công hữu thì vấn đề quan trọng là nó không có cơ sở để sản xuất hàng hóa”, nhà kinh tế thuộc đoàn đại biểu Đảng bộ TP.HCM đặt vấn đề. “Đại hội VIII quyết định phát triển một nền kinh tế thị trường theo hoạch định XHCN. Đây là phát hiện sáng tạo của Đảng nhưng lý luận lại chưa làm rõ là mô hình CNXH mà ta xây dựng trong tương lai có còn sản xuất hàng hóa, có còn thị trường hay không!”.

Điểm yếu thứ hai trong lập luận về chế độ công hữu tư liệu sản xuất chủ yếu là khái niệm “chủ yếu”. “Thời đại kinh tế trí thức sẽ có những sáng tạo, giải pháp công nghệ, danh mục trí thức có tổng giá trị đặc biệt. Đó có phải là tư liệu sản xuất chủ yếu không? Vấn đề này cũng chưa được làm rõ”.

“Những vấn đề gì mà chúng ta chưa làm rõ thì chưa nên đưa vào văn kiện lớn của Đảng” – ông Lịch đề nghị. Nhấn mạnh “Vấn đề lớn nhất hiện nay của chúng ta là Đảng ta đưa cả dân tộc phát triển lên thành một nước giàu mạnh” – đại biểu Lịch tiếp tục đưa ra đề nghị nên tránh tư duy ngắn hạn. “Cái gì đưa vào văn kiện mà gây tác động mục tiêu kêu gọi nguồn lực, đến việc phát triển kinh tế, đầu tư chiều sâu, tái cấu trúc, đưa nền kinh tế từ gia công sang sản xuất, xây dựng thương hiệu, để Việt Nam mạnh hơn trên thế giới thì tôi đề nghị chưa đưa vào. Làm được như vậy thì nhân dân, công ty sẽ hưởng ứng và sau đại hội này, khí thế trong nhân dân sẽ rất mạnh” – ông Lịch nói.

 

Cần thảo luận dân chủ về “công hữu tư liệu sản xuất chủ yếu”

Cuộc tranh luận về đặc trưng xã hội XHCN để đưa vào Cương lĩnh 2011 có hai luồng ý kiến, một bên dựa trên “công hữu tư liệu sản xuất chủ yếu”, một bên dựa trên “quan hệ sản xuất tiên tiến, phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất”. Phải thấy rằng mỗi bên đều có lý luận của họ. Lý luận đấy không sai so với nguyên bản của chủ nghĩa Mác mà vấn đề là hiểu và vận dụng khác nhau. Chính vì thế chúng ta cần thảo luận dân chủ trong đại hội để tạo sự đồng thuận trong Đảng, tiến đến đồng thuận trong xã hội. Đặc biệt, trong quy trình bàn thảo cần lưu tâm đến ý kiến của những người đang trực tiếp quản lý, điều hành kinh tế cũng như những người chủ, những người bỏ tiền ra đầu tư…

Cương lĩnh là để hoạch định cho toàn Đảng, toàn dân thu hút các nguồn lực trong và ngoài nước để phát triển kinh tế-xã hội. vì thế, phải ghi như thế nào đó để đạt được sự đồng thuận xã hội Việt Nam cũng như sự hiểu biết thông cảm của các nhà đầu tư nước ngoài. Đấy là những vấn đề đang đặt ra cho đại hội.

Đại biểu NGUYỄN ĐỨC KIÊN, Phó Bí thư Tỉnh ủy Sóc Trăng

Bây giờ tìm được người “sạch sẽ” một tí cũng khó

Tôi rất mong muốn đại hội lần này sẽ tìm ra những con người có khát vọng. Khát vọng vươn lên tầm cao mới, khát vọng cống hiến, khát vọng vì lợi ích chung. Ngoài có tầm, có tâm thì còn phải có khát vọng, phải có trái tim sáng một chút, có ý chí mãnh liệt vì lợi ích chung. Không có khát vọng, không có ước mơ thì con người đó không có ý nghĩa nhưng có rồi mà không cháy bỏng, hiện thực hóa thì cũng không có ý nghĩa. Vì thế, tôi rất mong có những con người mạnh dạn đổi mới, sẵn sàng hy sinh, cống hiến sức lực, trí tuệ của mình cho đất nước.

Tôi rất đồng tình với việc đưa tiêu chí không tham nhũng, lãng phí và kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí để lựa chọn nhân sự khóa này. Nhưng bây giờ tìm được người gọi là “sạch sẽ” một tí thì chắc là cũng khó, cũng hiếm.

Riêng vấn đề bầu trực tiếp Tổng Bí thư, nếu chín muồi thì chúng ta làm, đó là dân chủ tốt nhất. Nhưng theo tôi, có lẽ nên để đại hội sau vì phải có công tác chuẩn bị kỹ hơn.